Naprawiacze świata
Łejery to wyjątkowe zjawisko w polskiej edukacji, a Jerzy Hamerski i Elżbieta Drygas to chyba najdoskonalszy tandem pedagogiczny w Polsce – twórcy jedynej „teatralnej” szkoły podstawowej, kawalerowie Orderu Uśmiechu i w ostatnim roku laureaci nagrody pedagogicznej im. Ireny Sendlerowej „Za naprawianie świata”.
Ich wspólna praca zaczęła się przed ponad 30 laty, gdy spotkali się przy pracy z harcerską drużyną artystyczną Łejery . Harcmistrz druh Jurek robił z nimi pracę harcersko-muzyczną, a druhna Ela dołączyła ze swoim teatralnym doświadczeniem. Łejery zdobywały laury na harcerskich festiwalach i jeździły z występami po świecie, nagrywały nawet muzyczne programy dla TVP. Ale takim niespokojnym duchom to było zbyt mało.
W momencie polskiej demokratyzacji zamarzyła im się artystyczna szkoła dla dzieci i wbrew wszelkim przeciwnościom uruchomili pierwszą zerówkową klasę teatralną. Eksperyment, który zdaniem specjalistów nie mógł się udać, miał się coraz lepiej. Przybywały kolejne klasy, aż w gościnnym MDK zabrakło przestrzeni. Miasto wolnego budynku szkolnego dla Łejerów nie miało i znów zdarzyło się coś niemożliwego. Dzięki inicjatywie twórców szkoły wspartej energią nauczycieli i rodziców szkoła przyjechała… z Holandii. Tam wypatrzył ją Jerzy Hamerski i dzięki pomocy Caritasu podarowaną przez Holendrów sprowadził do Poznania (o tej historii powstała nawet powieść dla dzieci „Trzy przystanki do teatru”). Ekipa założonego szybko Stowarzyszenia Łejery rozebrała budynek, przewiozła na 13 tirach i jako inwestor zastępczy miasta postawiła na poznańskiej Cytadeli.
Szkoła prowadzi w ramach programu dodatkowe zajęcia teatralne, gdzie każda z klas pracuje co roku nad swoim przedstawieniem, a przez metodykę tych zajęć uczniowie nabywają umiejętności prezentacji, komunikacji, relacji interpersonalnych, współpracy, empatii. W szkole działa też Teatrzyk Piosenny Łejery, który pod opieką założycieli szkoły przygotowuje wciąż nowe przedstawienia we współpracy z wybitnymi twórcami. Od lat współpracuje też z Komitetem Ochrony Praw Dziecka i Rzecznikiem Praw Dziecka poruszając problematykę tolerancji, równości, współodczuwania i praw dziecka. Łejery grały swe przedstawienia w Polsce i za granicą, ale brakowało im przestrzeni do prezentacji u siebie.
Po latach rozwijania autorskiej szkoły artystycznej opartej o wychowywanie przez teatr zrodziło się następne marzenie – zbudujmy przy szkole salę teatralną. Efekt przerósł chyba marzenia bo po 7 latach starań, zabiegów, obietnic i odmów, budowania koalicji i ciągłego lobbowania w mieście udało się ostatecznie przy szkole postawić prawdziwy teatr – pierwszy w Polsce teatr dzieci i dla dzieci.
Scena Wspólna – bo tak ją nazwano – zarządzana przez stowarzyszenie, jest użytkowana partnersko przez szkołę, stowarzyszenie i Centrum Sztuki Dziecka. Dzięki takiej koalicji teatr wciąż jest pełen wydarzeń i widzów (kilkanaście tysięcy rocznie). Stowarzyszenie we współpracy z Collegium da Vinci uruchomiło też na Scenie Wspólnej studia podyplomowe dla nauczycieli o kierunku – instruktor teatralny.
W 2014 roku rozpoczęła się rewolucja podręcznikowa MEN i powstał pierwszy rządowy „Nasz elementarz”, niestety pewnie ze względu na pośpiech, był zlecony autorkom bez edukacji muzycznej. Po interwencji stowarzyszenia i wskazaniu rozwiązania dla edukacji muzycznej na wolnych licencjach, ORE ogłosił konkurs na przygotowanie piosenek do edukacji wczesnoszkolnej i wygrało go stowarzyszenie.
Jerzy Hamerski skupił wokół siebie zespół ludzi, który stworzył około 20 nowych piosenek pedagogicznych. Po tym sukcesie twórcy szkoły postanowili podzielić się kolejnymi swoimi doświadczeniami i do piosenek powstał dziecięcy spektakl „Lekcje z piosenkami”.
W 2016 roku nad szkołą pojawiły się nagle czarne chmury, bo okazało się że szkoła nie mieści się „w ramkach” systemu oświatowego i jako szkoła publiczna, nie może prowadzić własnego naboru, musi zostać zrejonizowana i zatraci swój artystyczny charakter. Jerzy Hamerski i Elżbieta Drygas założyli Fundację U Łejerów, która była gotowa przejąć od miasta prowadzenie szkoły, by uratować jej twórcze walory. Równolegle wszyscy Łejerscy walczyli o uzyskanie zmiany w prawie oświatowym pozwalającej prowadzić publiczne, także samorządowe szkoły autorskie. Taka zmiana, dzięki ponad politycznemu porozumieniu poznańskich radnych i posłów, ostatnio się dokonała i dziś Łejery, nadal jako szkoła miejska, ubiegają się o eksperyment pedagogiczny.
Fundacja zgodnie z duchem wieszcza Młynarskiego robi swoje. Mając już zapał do tworzenia nowej szkoły, nowej edukacji postanowiła iść szerzej i działać globalnie.
Ela Drygas wzięła wolne od Łejerów i wyruszyła szerzyć łejerska pedagogikę w świat. Najpierw na Madagaskar, a w kolejnym roku do Tanzanii. Uczyła tam dzieci j. angielskiego przez zabawę i teatr. W tym roku fundacja rozpoczyna w Tanzanii budowę ośrodka edukacyjnego w obozie uchodźców z Burundii. Szkoła włączała się także w akcje pomocowe: budowy szkoły w Nepalu, pomocy uchodźcom syryjskim w obozach w Grecji, oraz w akcje pomocy uchodźcom – From Poznań With Love i Humans of Aleppo.
Jerzy Hamerski i Ela Drygas pracują obecnie nad projektem „Dlaczego świat tak szorstki jest w dotyku” – spektaklem poruszającym problemy uchodźców i los dzieci w krajach objętych wojną.
Obecny rok będzie też wspominaniem postaci Wandy Chotomskiej i jej ponad 30-letniej twórczej współpracy z Łejerami – począwszy od ich czasów harcerskich.
Łejery przyłączyły się również do koalicji organizacji pozarządowych, które podjęły się adaptacji „Naszego elementarza” do nowej podstawy programowej. Łejerski wkład obok wcześniejszych piosenek, to ich sceniczne interpretacje, oraz współpraca przy tworzeniu materiałów do interaktywnych wersji nowych podręczników.
Łejery! – to w gwarze poznańskiej okrzyk, zdziwienia, zachwytu, czy zaskoczenia.
Co jeszcze wymyślą Łejery, czym zaskoczą, zadziwią i jak naprawią świat?
Zobacz: